Gulu Zakale: Chaka 2020

Mâchicoulis des mots de grâce

Mâchicoulis des mots de grâce  
à la porte principale du tourniquet des émotions    
font font font les petites marionnettes    
sous le dais parfumé des jours de fête    
à bercer l'enfant doux.        
 
Il est des escapades    
que l'on doit faire    
et que le temps érode    
flegmatiquement quand passent les cigognes    
sur la plaine neigeuse.        
 
Mille fruits d'or tombés pendant la nuit    
rassemblent les journaliers    
pour un jour enfreint de mélancolie     
mon âme ma sagesse    
l'impeccable épée des recommencements.        
 
J'avoue prendre gîte    
chez mon ami le poète    
à l'univers courbe    
quand monte du fond de la vallée    
la brise de l'esprit.        
 
Je muis je muis d'amourette    
au creux des vagues au souffle rauque    
galets contre galets    
que la voix des volets vole    
heurtant la pierre en cadence.        
 
Puissent les pas sur les dalles
casser de puissante manière    
le code des habitudes    
et proposer au pilori    
la remontrance éberluée de nos enseignements.        
 
Il n'est de sang    
que la poussière    
fine résille sur le sable des arènes    
quand passe la bête    
aux flancs de banderilles et de suint mêlés.        
 
Revenir    
sage    
au bord de l'onde    
entre la couronne d'une ronde      
et le baiser de joie.
 
651

Des crêpes dans la poêle

Des crêpes dans la poêle    
de la paille sur la terre    
manche de bois    
et gamelle    
sont les auxiliaires de Mère-Grand.        
 
Il y en a pour tous les âges    
des en cours    
des pas trop courts    
et des courants d'air    
qu'ont l'air de pas savoir.        
 
Faut se dire    
que la vie règne sur la vie    
et qu'elle trace sa route    
évitant d'être    
cette poussée hors de soi.        
 
Les doigts peuvent frémir    
sous les affres de l'hiver    
la queue de pie de l'officiant    
monter en paradis    
avant de rouler dans la fosse.        
 
Chapeau bas    
messieurs de la croyance    
au limonaire de l'esprit    
dansent sur une jambe     
les lucioles de l'enfance.        
 
 photo de Luce Gérard
650
 

Le baiser du silence

Sur l'œil cerclé de jaune    
je pose le baiser du silence.        
 
Sur la vastitude des offres d'amour    
je retiens le rot de l'ego.        
 
Sur ton front hors toute pensée    
je fais croître le rameau de paix.        
 
Sur le toit des villes grises    
les fumées sont des reflets d'espoir.        
 
A la porte des demeures    
j'éprouve le courant d'air des rires.        
 
De ceux qu'on a aimé    
j'accueille l'œillet du souvenir.        
 
Chaque seconde écoulée    
a son chien sage à sa longe attaché.        
 
Un soir d'hiver    
les yeux couleurs de fruits mûrs    
j'apparaîtrai    
sur le rebord de la fenêtre    
chouette effarouchée    
impudente dans son langage figé    
la plume vibrante    
à conter l'histoire 
d'une cabane aux planches de bois    
que l'hiver attendait    
de ses flocons de neige recouverte    
tel un grand cœur    
au matin du saut de l'ange.        
 
 
649

Des trouées dans l’azur

Des trouées dans l'azur    
formes blanches    
dans les allées du château    
plane le balbuzard    
sur le cri des enfants    
au passage de l'attelage    
faisant crisser le gravier.        
 
Marbre et albâtre associés   
pelisse sur les épaules 
l’Éléphantine trottine    
au gré des amours    
que la mousse de la mare altère    
souvenir désuet     
où nous fûmes en présence.        
 
Fulcanelli ne retint pas sa pensée      
et pûmes à déraison    
passer en pâmoison    
sans permission    
porter haut et court    
la fracture menue en volupté    
de cet échafaudage assuré.        
 
 
648
 
 

mlengalenga buluu

mlengalenga buluu    
chikondi mikanda    
mu thupi 
ndi ngakhale    
mu zopanda malire    
kuchokera pachisa cha zinthu zofewa  
popanda kuvulazidwa kubwera    
chisangalalo    
kupulumutsa masiku otsiriza    
ndi kudutsa kwa mitambo.        
 
Imperial Blue    
kudalira    
mu zomwe zikubwera    
popanda kuyembekezera    
popanda kutsata zofuna zathu    
mu zomwe zikuchitika    
mokoma mtima    
popanda kufotokozedwa    
ndi zest yosowa iyi    
kuwala kwathu kwa onse.        
 
buluu woyera buluu    
mu sa cohort d'anges    
mwadzidzidzi kutonthoza    
izi pafupifupi kanthu    
mu chiwalo ichi    
zomwe zimatipangitsa ife kutseguka    
osaonekera    
mzimu pirate    
posaka zodabwitsa    
kuti mtima umayika m'magulu abwino.        
 
 
647
 

Kuyimilira ku khoma


Kuyimilira ku khoma
kumapeto kwa rue Gignoux
adakanda mwala
de ses ongles en sang.

Iye anagwa
Lark asanamalize trill yake
ndi mapesi aatali a durum tirigu wakale
mapesi amfupi otsatiridwa ndi makutu olemera.

The carnation pakati mano
anangokumbukira kamphindi
gulu la blueberries kuchokera ku Nogent
caressé par la houle .

Malingaliro oyaka moto adatsekereza chipewa chake
ndipo maso ake asanduka oyera
zoperekedwa kwa onse
kung'anima kwa kumwetulira kosalakwa.

Kumapeto kwakufa Rue Gignoux
kugwada motsutsana ndi khoma la Federated
kukanda mwala ndi zala zake zong'ambika
panali chigumula chamdima chimene chinatulukamo kuwala.


646







Tikuyenda

Tikuyenda    
mobwerezabwereza    
m'mphepete mwa nyanja    
kuyambira m'mawa mpaka kulowa kwa dzuwa.       
 
Patali chitsitsimutso chidzawuka    
kudzakhala kuseka m’mundamo    
maluwa a m'madzi adzaphuka     
pansi pa maso a achule.        
 
Dzuwa lidzatsanulira kudumpha komaliza    
kutsogolo kwa mlatho wosinthira    
milomo yaying'ono    
yeretsani kupsompsona kwa mitambo.        
 
Tiyang'anana wina ndi mzake    
kumwetulira pansi pa rasipiberi coulis    
buluu wa maso adzakonzekera kuchoka    
m'mawa wowala wa tsiku lomaliza.        
 
Nkhopeyo inasweka chifukwa cha kunjenjemera    
kulumpha kuchokera ku mtengo kupita ku mtengo    
kupapasa    
madzi a mapulo a agogo.        
 
Ku mitsinje    
madzi a tchuthi anazimitsa    
idzabwerera kupyola m'miyendo    
popanda kujowina kutengeka.        
 
Limbikitsani zokhumba zanu    
tiyeni tisiye malo oyera    
cha cholowa    
kutha kwa ntchito zonse.        
 
Masekondi angapo ndi okwanira    
kukhala ndi moyo kosatha    
kupitiriza kuyenda    
pansi pa mtambo wofooka wa mzimu.        
 
moyo sumatha    
palibe imfa yosatha    
mbali ina ya kugawa mapepala    
cholinga cha moyo wina m'moyo wathu.        
 
 
645

Mu maola olemera


Mu maola olemera    
dandaulo la Akuluakulu    
anatitulutsa Lamlungu  
kuyenda m'misewu imvi.        
 
Ndinawerenga m'ming'alu ya phula    
maonekedwe a zomera    
kukumbatirana kwa anthu    
kunja kwa mazenera opanda phokoso.        
 
Khungu langa linali la pinki    
zotupa pa mawondo    
crusted kwambiri    
fumbi linanunkhiza bwino mvula itatha.        
 
Kalata iyi    
je l'eus en main    
ndipo sanachite kanthu     
m'malo osadziwika a zopempha.        
 
Ndinatenga utomoni    
kuphimba maso a zidole    
mphepo inagwedeza mitengo yayitali yamitengo    
kunali kuyenda pafupipafupi kupita kunyanja.        
 
Pamene nthawi ikupita    
khungu limakwinya    
mphamvu zonse kuzigwiritsa ntchito    
khazikitsani nthawi yopuma.        
 
 
644
 
 

nyumba zanga

Nyumba    
kuseri    
mzinda    
mudzi.        
 
Nyumba    
midadada konkire    
wa njerwa    
Za matabwa.         
     
Nyumba    
kuyambira ubwana    
tchuthi    
d'unyamata    
lero.        
 
Zonse m'mapiri    
ku mitambo ya malingaliro    
ndipo ndinakhala chete    
panjira    
chotsa zidole zanga    
nthawi yomaliza.        
 
Zipolopolo za zisumbu zambiri    
adayika bokosi la lacquer    
drawer inali yodzaza ndi makapisozi    
magalimoto osewerera anali akuyenda pa linono.        
 
Panali nthawi zachikondi    
za kusungulumwa    
awiri ndi mlongo    
kutsogolo kwa nyumbayo    
kulira kwa nkhunda    
ndipo musamachite izi musamatero amayi.        
 
The farandole ananyamuka    
kusindikiza kosangalatsa kwa China    
olemedwa ndi nkhungu    
mitsinje ndi mitengo    
ku kuwala    
kuwala kwa kulandidwa    
kuwala kwa pansi ndi pulasitala    
kudzipiringa ngati bindweed    
autour de la barrière des limites.        
 
Mpweya unathamangitsa zolembazo    
chibowo chophwanyika m'mphepete mwa nkhalango    
adawona kulowa munthu wochedwetsedwa    
chiyamiko chikanakhoza kubwera    
mozizwa pamaso pa khomo la wosawonekayo.            
 
 
 
 
643

Les sept aspects de Perrotine

Kuzinthu zisanu ndi ziwiri za Perrotine    
tinalumikizana ndi mtambo wa mkaka.

Ndi maso owala m'mawa
pixie unga.

Kwa chule wofuna
galasi lodetsedwa la m'bandakucha.

Ndi ngale oyster
kuluka popanda mwala.

M'chifuwa cha agogo
nkhope ya moss pang'ono.

A de Perrotine anayang'ana pa iye
osakayikiranso.

gawo lachiwiri
atatu amapanga awiri.

gawo lachitatu
kugona trypanosome.

gawo lachinayi
quatre à quatre virer de bord.

gawo lachisanu
kulowera chakumadzulo.

Gawo lachisanu ndi chimodzi
akuimba muluzu m'mabwalo ake.

L'aspect sept
ankadziwa zinthu zambiri
kuti anakwera kwa kalonga wa mitambo.

Mbali
Habeas corpus
mawu anga
zithunzi zanga.

Mes glottes d'août
n'arrêtent ni le maigre ni l'huître
pakampani yabwino
aussi
Sauvignon kumbuyo
adalowa padoko
zopempha zophikira
mosaganizira
njinga
kuchokera kugombe
osasiyidwa konse
kudutsa m’nkhalango
popanda kudumpha
kutsetsereka kwa shark
zipsepse zonyezimira
mbendera ya m'nyanja zikuluzikulu
magalasi osambira
ndi carnation wa ndakatulo mu batani.

Kuzinthu zisanu ndi ziwiri za Perrotine
tinalumikizana ndi mtambo wa mkaka.


642