Gulu Zakale: Avril 2021

Il pleut pour de bon

 
 
 Il pleut pour de bon   
 un rideau dru fait danser les feuilles du cerisier   
 et l'herbe je l'entends causer si parfaite et si jeune   
 devant les applaudissements de la maison aux tuiles vieilles.      
  
 S'ignorer fait grand tapage   
 quand le poète ajustant son ramage   
 se fait vendeur de la pizza   
 à ingurgiter encore chaude.      
  
 Et si l'autre vous signifie une légère attention   
 ne nous coagulons pas comme gélatine   
 où l'individualité s'efface et la personnalité piétine.      
  
 Soyons un véritable puits d'amour   
 en unité avec les femmes et les hommes de bon aloi   
 soyons dans la solitude une conscience aboutie.      
  
  
 785  
 
  
 

Hatchi ya pommel

Le cheval d'arçon   
sous les lilas de la Garenne   
continuait son chemin   
au goutte à goutte d'une remontée de mémoire   
sans que vent soit   
avec le message des étoiles   
où tout disparaîtra   
sans que le vent soit   
la caresse et la mitraille   
assemblant la généalogie   
sur le terrain des galaxies.      
 
Disparaîtront les singeries    
et même les paroles   
seront vignes d'automne   
en traversant le bois de Vincennes   
vers le métro sans que le vent soit   
à la marée montante   
moussue d'une écume lumineuse   
poussière que les anciens sèment   
devant la porte des granges   
à la portée des enfants   
que le mickey du manège fait bondir de joie.      
 
 
784

Atumiki a Kukula kwa Kukhala

 
 
 Tiyeni tiphwanye koma pang'ono   
 kudera lathu lokonda   
 kugwira ntchito yonse   
 kuti Dzuwa limatuluka mu mphamvu ya Gaze.      
  
 Tiyeni tikhale amithenga a Amulungu   
 ife zigololo za chizimbwizimbwi   
 onyamula mkwiyo a nthawi yathu   
 kudzutsa malingaliro akuganiza.      
  
 Yendani pamoto woyaka wosakwanira   
 ife amuna ndi akazi okhala ndi katundu wolemera   
 kuti ngakhale zosayembekezereka zimasonkhezera 
 pamene kusalinganika kudzafika.      
  
 M'matumbo a dziko lamthunzi   
 kumene moto waukulu wa chibadwa   
 kukumana ndi ziwiya zina za chikumbumtima   
 kuzimitsa moto wa malonjezo opanda pake.      
  
 Kusiya malo amsewu   
 wolemba ndakatulo yemwe amadziwika ndi ukali wa mayesero omwe adadutsa   
 mwamatsenga amasintha nyansi   
 chifukwa cha gulu lonse.      
  
 Osaseka pa Makhalidwe Abwino   
 ndi zikumbukiro zadziko lapansi kale.      
  
 Osanyoza ntchito ya manja ang'ono   
 akugwira ntchito potengera kusinthasintha kwamaphunziro.      
  
 Tiyeni tikhale owala tsikuli    
 pamene mphepo yoyamba imayambanso kukolola tirigu.      
  
 Pewani okamba nkhani ndi mapaipi   
 kutsogolera mimba zopanda pake kuzowawa ndi kumira.     
  
 Tiyeni tikhale m'mbali mwa dera   
 onyamula nyali watcheru.      
  
 Tiyeni tikhale odzichepetsa ndi opezekapo   
 Akapolo Akukula.      
  
  
 783
   

Manja akuyandikira

 
 
 Manja omwe amasuntha   
 pamapiko a tulo   
 chotsani dziwe la nsomba zadothi.      
  
 Kutembenuka pang'ono pang'ono ndikupita   
 miyoyo ya abale athu   
 chifukwa cha kuphulika kwa mtima.      
  
 Ntchito yabwino singagulitsidwe   
 iye ali kumeneko   
 kudzikweza wekha.      
  
 Udzu, zitsamba, masamba   
 pakhomo pake muyenera kungowerama  
 kuti mphepo iwombe.      
  
 Pa dziwe lachisanu mwanayo amapita patsogolo   
 madzi mosamala    
 imangokhala kamphindi.      
  
 Kugogoda kugogoda ndi ine   
 ndimakukonda kwambiri   
 zomwe ndayiwala kukuwuzani.      
  
 Nthawi ikubwera   
 kumene khungu limaphwanyika   
 nsagwada yopanda mano kutsogolo.      
  
 Yambani bwino   
 atakhala pampando wolumpha   
 wobiriwira komanso wosapsa.      
  
 Mbali zathu zomwe timanyalanyaza   
 ndi zomwe zimakupangitsani kulakwitsa   
 pamene mphepo ikuwomba.   
  
 Ikani mu capilotade   
 atapachikidwa pa ngowe   
 mawa omwe amayimba.      
  
 Sipadzakhalanso bambo sadzakhalanso mayi   
 kanthu koma phokoso la dziko lapansi   
 pamene adokowe amapita.      
  
 Kubwerera kudzafika   
 chisa pansi pa denga   
 pomezi pakati pa iwe ndi ine.      
  
 Za tow ndi sulfure   
 tinayatsa lama fuyusi   
 kotero kuti tsambalo litembenuke.      
  
 Pazithunzi za vol au vent   
 zomwe zingakhale zokongola kwambiri   
 kumwetulira kumeneku pambuyo pa chikondi.      
  
 Lowani nawo ndikutsatira   
 pa chingwe   
 mu msinkhu uliwonse, kulikonse.      
  
 Miyala iyi pamenepo   
 mawu awa zithunzi zake   
 kupeza nyumba.      
  
 Nthawi imatha masekondi ake   
 mdima wa usiku   
 zomwe wolemba ndakatulo amatuluka ndi chikondi amafotokoza.       
  
 Ming'alu pamakoma   
 abuluzi amapita kuti   
 imakonzanso malingaliro ake a zaluso.      
  
 Kung'ung'udza si kophweka   
 zimatengera niac   
 wopanda mapazi.      
  
 Fulumira kuti ufike kunyumba   
 Amayi adzakhala pamenepo ndi moto wa nkhuni   
 kumwa tiyi wake wa mankhwala a verbena.      
  
 Zotsatira za mawu mchisanu chatsopano   
 yatsani kuyatsa kwa mikanda yomwe ili   
 mu chisoti cha achifwamba.      
  
 Khungu tsambalo   
 imalola kusewera kuyambiranso   
 pamene nkhandwe ilipo.      
  
 Tsatirani wina ndi mnzake kusonkhana pamodzi   
 zisangalalo ndi zisoni   
 potha kudabwa.      
  
  
 782
   

Ndiuzeni dzina langa

 

 Ngati chisa mwadzidzidzi   
 tsamira pa zenera.      
  
 Mukapita ku Claudicante Pensée   
 akudutsa ta main
 pa khushoni ya thovu 
 ndipo idzani kwa ine   
 kugwera pa mphika wakuiwalako   
 mtanda ndi maluwa anu kulira kwakale   
 mwayi womamatira pazofunikira   
 kulimbika kukhala   
 ndi phokoso la pakati la ng'oma.      
  
 Tulukani m'maenje anu akuya   
 Kufalitsa zala zanu zolimba   
 Diso la Madera Apamwamba   
 kuyikidwa pa tebulo lazomangira   
 Diso Lalikulu la zopatuka zingapo   
 kulimbana ndi kukwera kwa mgodi uku   
 ndipo ngati 
 pa ulendo wanu 
 mukundiwona   
 ndiuzeni dzina langa   
 zomwe ndikukumbukira.      
  
  
 781
    
 
 
   

Zenera pabwalo

 

La pluie gifle les vitres
d'un ciel bleu gris
par dessus dessous les lueurs du soir.

Woyendetsa bwino
pali mafuta
kuyika m'makutu.

Nsidze za Enigmatic
clic clac kamvekedwe
jekete lolemera kwambiri kuvala.

Mzere wopangira
khofi wofiirira kukhoma
la coulure défenestre le blanc céramique.

Épreuve douloureuse
Zikomo
ndipo palibe malonda.

Zidatengera
kuti mayi ndi anapiye ake afe
pour que la terre soit considérée.

Mikono idakwezedwa
pitani mitambo yamasika
une pincée d'hirondelle à l'avenant.

Wojambula Wosamba
marc de calvados
mafupa agwedezeka ndimatsalira.

Wokoma komanso wolimbikira
la mémoire qui nous habite nous rend heureux
ife amuna okhululuka.

Osazitengera
iwo adaganiza zotsika kwambiri
misampha ya tsikulo.

Yaikulu ndipo inakwera mpaka kudenga
kachikumbu kanali nyenyezi ya mbusa
pamlingo wa chilichonse.

Wogwidwa pakhosi
Dame Jeanne abwerera kuchokera kuphanga
kotero kuti magazi amatuluka.

Kutopa kumatha
popanda duwa kuwonekera
Ndidanyamula mkaka wa mphaka.

Soseji ndi soseji
atsikana ndi anyamata amakhala
kumangirira mawere awo.

Pewani miyambo yathu
ndi kupereka nkhwangwa
contre le bel été.

Kuti tisamvekenso phokoso la nyengo
ils fuirent le monde visible
chala m'tsogolo.

Les griffures devinrent stigmates
que la chaleur apprivoisait
wopanda tsinani.

Évoquons sans trop scripturer
Nthenga zamtundu
ndi mfuu wagolidi.

Sans se fier à la solitude
zochitika sizingagawidwe
que par temps de merde.

Tulukani !
Inu ! Ouste !
Kubera chifukwa kumapangitsa vinyo kukhala wotsekemera.

Tengani ! Khalani ndi Moyo !
kuchokera ku Louveciennes kupita ku Île de Ré
basi mlatho wauzimu.

Sungani mkamwa mwa mwanawankhosa wamchere
bweretsani kulira
usiku kwambiri pamlonda.


780

Manja ang'onoang'ono a usiku

 

Manja ang'onoang'ono a usiku
adazindikira mizimu
wokutidwa mozungulira ndodo yochiritsira
m'chipinda cha meditators.

Wamaluwa wokhala ndi nkhope yamwezi
anakola mchenga wa madambo
anamwaza ufa wa golide
pansi pa mitengo ya chete.

Mu khoma lozungulira
kudzera kumasuka kwa olankhula
adadzuka mafuta onunkhira azimayi
anasonkhana pakhomo la mkwati.

Chopendekeka ndi kusefukira kwa kuwala
Tsitsi lakuda lomwe limaperekedwa kumphepo yakunyanja
kusakanikirana ndi nyimbo za asodzi a coral
Amachokera kunyanja.

Kudutsa Mtanda wa Akufa
kwa nyama za m'madzi zopatulidwa
Kuitana kwa conch
anasuntha mthunzi wa nkhandwe.

Kukweza mzere wokhala ndi maloto
kuzungulira Look
tinadutsa nthawi za chisomo
oyera mkati mwa kalendala.

Kuledzera mofatsa ngati m'mawa
kugwira kiyi wofewetsa
za kukhala kwathu kokha ndiko koyenera
de posséder le lien.

Mimbulu imatseka malilime awo
adayambitsa kukweza zikwangwani
madandaulo pang'ono a utsi wotuluka
ku kunjenjemera kwamphamvu kwambiri.

Pamene ng'oma zimamveka
la Femme d'Esprit recousit nos jambes à la terre
mphatso yakukhala mokakamira kwa nthawi yayitali
sur la clide du jardin.


779





Za amuna

 
 
 Zina zabwino komanso nkhope yatsopano  
 mu mafunde oyambira   
 adakweza uchi wa kumwamba   
 akukwera pachimake cha limbic   
 ya lingaliro lapakatikati pakuwona kwachikunja   
 maapulo agolide oterowo amagwa m'nyengo yozizira  
 pansi pa denga la zovuta.   
 m'mawu achisomo a ungwiro.      
  
 Iye anakumbukira   
 mwambo wamaliseche ndi chokoma   
 chithunzi chodabwitsa ndi matabwa okukuta     
 mutakwera chiphaso   
 pakati misozi ya udzu wokwera   
 pamene kumveketsa alongo athu   
 anali kusewera belu la ng'ombe   
 kudutsa zigwa za misty   
 ya mankhwala achikondi anamva.      
  
 Nthawi yophulika   
 chitsulo chosakanizika ndi mafupa   
 kupita kosatha pansi pa mthunzi wa tectonic   
 zipatso zosweka za phiri lakuda   
 wa anthropocene ndi mawu a gueuloir   
 kuti opusa amathandizidwa   
 Atazolowera khoma la federates   
 pamene chisanu chinagwa   
 timadzi tokoma ta chidziwitso.      
  
  
 778
    

    

  
 

Malungo achitatu

 
 
 Nyerere zochepa
 paphiri
 theka la madzi.
  
 Lolani mphepo ibwere
 mu kukoma kwake
 m'khonde batant
 nyimbo za ku Maldoror.
  
 Kutha Kwamasika
 bango la nthawi 
 fumaroles ali panjira
 mpaka pano.
  
 Snag mu zingwe
 kunyamuka Simorgh
 imafufuma m'mimba mwa nyengo.
  
 Ndi kuthawa mthunzi ndi kuwala
 mu mwezi wosakhazikika
 dziko lapansi lidasiya kutha kwake
 za golidi ndi nsalu zofewa.
  
 Zachilendo bacchanal
 kuposa chipolopolo ichi
 kuyandama ndi mvula yamaluwa.
  
 Kumwetulira kwachinyamata
 kuchokera pazoperekedwa
 tinayenera kuyenda
 dambo la Tournemire 
 pa magule opatulika opanda kamphepo kayaziyazi
 pangani gwero kukhala kasupe
 yokutidwa ndi timbewu tonunkhira.
  
 Malungo achitatu
 msonkhano wovuta
 kupaka masaya anu
 madzi aunyamata
 ndi zitsamba watsopano.
  
  
 777