Il est des traditions humaines qui ont tendance à stagner et à s’altérer. Ce sont celles qui s’attachent à des objets et à des valeurs que le temps détruit impitoyablement. Elles sont liées à des choses contingentes et matérielles – coutumes, modes, styles, attitudes – qui changent fatalement avec le temps et sont remplacées par d’autres .

Il est aussi des traditions qui sont comme la respiration d’un corps, qui renouvellent la vie en empêchant la stagnation. Elles sont des révoltes calmes et paisibles contre la mort .

Ces traditions pour rester vivantes doivent être révolutionnaires. Elles seront toujours là parce qu’elles refusent les normes et les valeurs auxquelles la pensée humaine s’attache avec ardeur .

A ceux qui aiment l’argent, le plaisir, les honneurs, le pouvoir, cette tradition vivante nous dit de voir l’envers des choses, de chercher le véritable sens de notre vie, la paix de l’âme .

Les révolutions lorsqu’elles ne sont que politiques transforment les choses en apparence. Elles s’effectuent dans la violence. Le pouvoir change de mains, mais quand la fumée se dissipe et qu’on a enterré les morts, la situation est la même qu’auparavant. Une minorité d’hommes forts arrivent au pouvoir et font disparaître les opposants, à des fins personnelles. La cupidité, la cruauté, la débauche, l’ambition, l’avarice et l’hypocrisie sont les mêmes qu’auparavant .

L’alliance d’une tradition vivante et d’une révolution humaniste peut fixer le cap pour un dépliement existentiel respectueux des équilibres fragiles et mouvants dont tout groupe humain a besoin. Cette alliance ne peut être fermée sur des principes archaïques convenus, ni ouverte sur le tout-venant moderniste. Elle doit donner envie de croître, elle doit donner faim à l’esprit du groupe qui traversant la surface des mots devra aller au-delà de ce qu’expriment les mystères, pour dans l’humilité du silence, la solitude intellectuelle et une certaine pauvreté intérieure conjoindre au désir – moteur de notre humaine condition humaine-animale -, l’élan d’une intuition unique, vers une Vérité unique que nous possédons au fond de nous-mêmes et que nous connaissons parfois, par intermittence .

A ce stade de compréhension de cette humaine condition en marche, entre tradition et révolution, l’émergence des profondeurs de la psyché et de l’âme, de traits de lucidité et d’intuition, rencontre l’expérience existentielle dans la nécessaire relation communicante de ce processus de recherche impliquée aux hommes de bonne volonté, à tous les hommes en devenir d’être .

155

• 

Elle rassemble des êtres qui n’ont rien de commun les uns avec les autres, des êtres qui sont dans l’impossibilité de se fuir eux-mêmes ou de fuir les autres .

Forcés de rester ensemble, les hommes et les femmes de la haine brûlent sur place tout en essayant de se repousser mutuellement. Ce qu’ils exècrent le plus est moins ce qu’ils voient chez autrui que la haine qu’ils sentent que les autres éprouvent pour ce qu’ils voient en eux. C’est ce que les autres leurs renvoient de leur propre image et de leurs faits et gestes qui les fait se complaire dans la haine. Ils reconnaissent chez leurs frères et soeurs ce qu’ils détestent en eux. L’égoïsme, la jalousie, l’impuissance, la terreur, le désespoir, la haine, c’est le mal .

Ce n’est pas le mal qui est une entité négative, mais plutôt l’absence d’une perfection qui devrait être. Le mal est ennuyeux parce qu’il est l’absence d’une chose qui pourrait nous intéresser corps et âme, et intellect .

Ce qui peut nous attirer dans les actes pervers, ce n’est pas le mal, mais le bien qui s’y trouve, un bien vu sous un faux aspect, dans une perspective déformée. Un bien qu’on aperçoit comme un miroir aux alouettes, qui nous fait tendre la main, mais qui n’est qu’un appât dans un piège. Et quand le piège se referme, il ne reste que le dégoût, l’ennui ou la haine .

Les gens de la haine vivent dans un monde plein de trahisons, d’illusions, de manipulations, de mensonges et d’ennui. Et lorsqu’ils essayent de noyer cet ennui par le bruit, l’agitation et la violence, ils deviennent encore davantage ennuyeux. Ce sont des fléaux pour le monde et la société .

154

• 

 Անարատություն ինքդ լինելն է. Դա հավատալ չէ, որ դու պետք է դառնաս մեկ ուրիշը .

Այն օգտագործելու համար չէ նրա միտքն ու մարմինը ապրելու խելագար ձեռնարկության մեջ ուրիշի փորձառությունները, գրել բանաստեղծությունները կամ ապրել ոգեղենությամբ մյուսը. Շատ հաճախ տղամարդիկ շտապում են իրենց կարևորություն տալ դրանով ընդօրինակելով այն, ինչ հաջողված է, քանի որ նրանք չափազանց ծույլ են պատկերացնել ավելի լավ. Նրանք ցանկանում են արագ հաջողություններ և այնքան շտապում են, որ չեն տանում ժամանակն է լինել իրենցը .

Անարատություն գոյակցում է խոնարհության հետ. Իսկապես խոնարհ մարդու համար, բարքեր լինել, տղամարդկանց սովորույթներն ու սովորությունները կարևոր չեն կոնֆլիկտ. Խոնարհությունը այն չէ, որ փորձես տարբերվել, կարծես մենք բոլորից լավ գիտեինք, թե ինչ ենք մենք և ինչ պետք է լինենք .

Ինչպես կարո՞ղ ենք մենք լինել ինքներս մեզ, եթե վարենք ուրիշի կյանքը ? Եվ դա տեւում է քաջություն՝ պարզապես լինել ինքդ քեզ, մեր ճակատագրին համահունչ. Նաև անհանգստությունը, որը մենք կարող ենք զգալ մեր հավասարակշռությունը պահպանելու համար, անկեղծ ասած, դժվարին իրավիճակներում, շարունակել ինքդ լինել առանց խստության, առանց մեր կեղծ անհատականությունները պարտադրել ուրիշների կեղծ անհատականություններին, մայիս սովորեցրու մեզ դառնալ խորապես խոնարհ .

Մեկը Համեստ մարդու առանձնահատկությունն այն է, որ ուրիշները չգիտեն, թե ինչ մտածել նրանից . Նրանք մտածում են՝ նա խենթ է, թե պարզապես հպարտ .

Խոնարհությունը մենակություն ունի որպես քույր, այն անսահման տարածությունների, որտեղ ամեն ինչ տեղի է ունենում, նույնիսկ ասվածի հետաձգումը, և որով ամեն ինչ նպաստում է, մտքի պայմանների գալ-գնալում, բնազդների քամու հետ , փլուզվող կրքեր և իր իսկ կերպարի հրաշքները .

Ազնվություն դեպի քույր Աթենա, կանգնած տղամարդ/կին լինելու հպարտությունը, բարը պահել, լինել ուղղահայաց, պատրաստ է դիմակայել դժբախտությանը, դեպի commiseration-reflex, դեպի կասկած և ինքնագոհություն .

153

• 

   Կտորներ արվեստը էլեկտրական ցնցումներ են, որոնք ստիպում են մեզ ընկալել բացարձակը. Նրանք մեզ հարցականի տակ դնել մեր քնելը` ստիպելով մեզ կասկածել .

Տեսածը հրավիրում է նկարչին զարմանալու, թե ինչ է նա տեսնում և սեղմում. Նյութը բացահայտում է դրա գաղտնիքները և շփումը տեղի է ունենում համբերատար հոգու միջև, դիտորդ և արվեստագետի գործելաոճը և այն նյութը, որը ընտելանում է՝ թույլ տալով ինքն իրեն ձևավորել . Նկարիչը թափանցում է տեսանելի, զգայունը, իրականը. Նա դրանք դարձնում է իրենը կյանքը, որը նա տալիս է նրանց՝ առանց դրանք առարկաների վերածելու. Նա գերի չի մնում տեսքը, դիմադրություններ և մտավոր մտքի սովորություններ. Նա պահպանում է իրականության վրա մշտապես ընկալելու միջոցով հիանալու ունակությունը բնական և իսկական աշխարհը օբյեկտիվացված նյութից բաժանող ճեղքվածք . Իսկ արարչագործության արտաքին տեսքի հետևում նա ընկալում է կարգուկանոնի առեղծվածը թաքնված. Նա արվեստի գիտությունը բարձրացնում է մաքուր ոգու որակների մակարդակին. որ նրա ոգեշնչման հրավառությունը ստեղծում է բանաստեղծական պահը, անմեղ խորհրդածություն դուրս հայտնի որոշակիություններից, ինչպես նաև հանձնառության ճանապարհին զարմանալ .

Երկրպագուն, լե աշակերտ, par contagion ինտուիտիվ, գրավում է մարդու և միջավայրը, մարդկանց և տիեզերքի միջև .

Նկարիչը՝ Ա Նրա ինտերիերի և շրջակա միջավայրի կրկնակի դիտարկումը բացահայտում է հավերժ նորոգված բանաստեղծական ձև. Կա չնախատեսված երկխոսություն, անհավանական, ստեղծողի միջև, անասուն-մարդ՝ մարմնով և խառը զգացողություններով և գործ. Նկարիչը դառնում է, այլության լույսի մեջ սուզվելու ժամանակը աշխարհի, ծառան ինչի երկարացնում է, այն, ինչ նրան նույնքան համակում է քան այն, ինչը փառաբանում է նրան. Պարզվում է, որ նա է համընդհանուր հիշողությունը, միություն անհասկանալի է բացարձակի և դրա դրսևորման մասին. -ի բյուրեղացում իրադարձությունը բերում է թաղված ճշմարտության պոռթկումը, տեսանելի այս պահին որտեղ տեղի ունեցողի արշալույսը նրա առեղծվածի հիմքում է, ժամադրության պես թաքնված, որը ընկած է ստեղծագործության տեսքի հիմքում: Շարունակելով իր որոնումը, որ արվեստագետի հետաքրքրասիրությունն ու զգայունությունը նրան ուղղորդում են դեպի ընկալումը և իրերի անտեսանելի կառուցվածքի ինտուիցիան .

Եվ նյութը ամռանը վարդի պես բացվում է ակտիվ հոգու առաջ, համբերատար և մտածող նկարչի. Նյութը ընտելացված է, նա իրեն ողջունում է և թույլ է տալիս իրեն ձեւավորել. Կենդանի-մարդ մարդ, իր նոր մտերմության մեջ մարում է ճանապարհ բացելու համար”Մարդ”, դեպի ունիվերսալ հարթություն որտեղ գեղեցկությունն արտահայտվում է և գոյություն ունի. L’artiste est alors un. Il est instrument d’une énergie nouvelle et pleinement lui-même. Il révèle la nature humaine . L’artiste par son geste de création se vit. Il reçoit et est vécu. Il est mouvement du mouvement avant d’être une chose ou quelqu’un. Il aime. Il est intensément la diversité, la dualité et la multiplicité. Il est grain de poussière attentif aux bouleversements incessants de l’ordre universel. Il est le marié des nombreux mariages qui l’attendent au bout du bout du couloir d’ombre et de lumière de son parcours obligé .

152

 De tant et tant d'efforts
 à la mesure des sollicitations
 pour garder la tête hors de l'eau
 et être en ressemblance avec le visible
 sans être fermé à l'invisible .
 
 De tant et tant d'efforts
 à élever la viridité
 sur le pavois de nos intentions
 alors que sans puissance effective
 l'amour sensible fait figure de désaffection .
 
 De tant et tant d'efforts
 à se mouvoir dans ce corridor
 à distinguer le bien du mal
 afin de réellement voir où l'on va .
 
 De tant et tant d'efforts
 à traverser
 les gués du torrent de l'illusion
 sans distinguer l'origine de cette poussière d'étoiles
 où être hommes et femmes liges .
 
 De tant et tant d'efforts
 à se prévaloir d'un soleil éternel
 alors que les confins de notre entendement
 sont scarifiés sur les autels
 du mutisme et de la surdité .
 
 De tant et tant d'efforts
 passés à attendre que la pluie s'arrête de tomber
 alors qu'elle est partie prenante de la fructification .
 
 De tant et tant d'efforts
 à considérer le fin du fin de notre parcours de vie
 comme étant le bonheur
 alors que nous sommes éternellement en marche .
 
 De tant et tant d'efforts
 à accepter que le soleil se couche
 avant que les blés ne mûrissent
 implorant
 en quête de moisson
 le retour de la faux du père .


 151 

Il faut jeter par dessus bord
beaucoup de paresse, mais surtout beaucoup d’inhibition et d’incertitude pour
se rejoindre soi-même .

Pour toucher les autres à travers moi, je dois y voir plus clair et je dois m’accepter moi-même.

Depuis des années j’emmagasine,
j’accumule dans un grand réservoir, mais tout cela devrait bien
ressortir un jour, sinon j’aurai le sentiment d’avoir vécu pour rien, d’avoir
dépouillé l’humanité sans rien lui donner en retour .

Tous les problèmes
que je traverse et que je tente d’expliquer, me tourmente et appelle en moi
solution et formulation. Car ces problèmes ne sont pas seulement les miens,
mais ceux de beaucoup d’autres. Si à la fin de ma vie je trouve une forme à ce
qui est encore chaotique en moi, j’aurai peut-être rempli ma petite mission.

Tout cela me semble bien prétentieux.
Je me sens parfois comme une poubelle tant il y a de trouble,
de vanité, d’inachèvement, d’insuffisance en moi.

Mais corrélativement
il y a aussi une authentique sincérité et une volonté passionnée, presque
nécessaire, d’apporter un peu de netteté, de trouver l’harmonie entre le dedans et le dehors pour se rejoindre soi-même .

A la longue il se pourrait que je trouve la paix et la clarté.
Mais oui ! C’est maintenant, en ce lieu, en ce monde,
que je dois trouver la clarté, la paix et l’équilibre.

Je dois me replonger sans cesse dans la réalité, m’expliquer avec tout ce que je
rencontre sur mon chemin, accueillir le monde extérieur dans mon monde
intérieur et l’y nourrir – et inversement je dois continuer d’écouter au-dedans
de moi – , mais cela est terriblement difficile et c’est pourquoi j’ai ce
sentiment d’oppression au-dedans de moi .

C’est alors que je fermais les yeux. Ne plus penser.
Je traversais un moment de paix, d’accalmie.
Ma foi indéfectible en l’homme ne peut faire en sorte que je me dérobe. Ա
perspective de cohérence m’appelle. J’ai si tendrement à faire que je ne puis
qu’assumer pleinement mon destin et employer mes talents à soulager les maux de mes frères et sœurs .

150

• 

La frontière entre le bien et le mal passe entre les deux rives de la rivière. Tout choix d’une rive plutôt que de l’autre ricoche et porte en lui son châtiment et son germe. Le châtiment maintient en enfer ; et le germe, cette force capable de fendre le roc, fissure le cœur. Aussi passons-nous notre vie à tergiverser sur une passerelle .

C’est le passage de l’une à l’autre rive qui reste pur mystère. Nous pourrions penser qu’il existe de chaque côté un abîme par lequel s’opère le passage à une autre dimension. Et peut-être la tentative d’échapper par tous les moyens à cette aspiration, à cette chute vertigineuse est-elle l’origine de nos pires souffrances .

Le refus acharné qu’oppose le connu à l’inconnu, le familier à l’inexploré, oblige le destin à user de violence envers nous .

Pour le foetus dans le ventre de sa mère, la fin du monde se nomme naissance. Nous appelons papillon l’anéantissement de la chenille. Toute vie est un drame cosmique qui ne finit, somme toute, pas si mal .

Passer le pont, c’est changer de nature. Voir autrement, c’est changer sa vision, c’est fissurer sa vision convenue des choses. Qu’il est douloureux de changer d’état. Cela nous fait cligner des yeux, avant de voir plus tard ces états se stabiliser .

Changer de bord brouille le regard que les autres me portent. Aussi de peur de passer pour dément, je me garde d’en parler à quiconque. Mais la vérité est à l’inverse, aussi suis-je sorti du monde qu’hallucine mon époque pour rejoindre une réalité sans temps et sans lieu. Et cette réalité est coulée de lumière, magma fluorecent qu’irisent toutes les nuances du plus sombre au plus lumineux. Et cette palette est piano des couleurs .

Et je l’ai vu comme je vois maintenant par la fenêtre éclater un été au zénith de sa majesté. J’ai vu que la matière n’était que lumière et vibration et Amour, pur Amour, Amour incommensurable .

Et je vois tous ces êtres humains aller quelque part alors qu’ils ne sont jamais partis de nulle part et n’arriveront en nul lieu où ils ne sont déja. Cette immense mise en scène sacrée et absurde me laisse à penser que les hommes sont des dieux quand, entre deux rêves, ils laissent leur regard vaguer sur le monde .

La leçon de cette métaphore de la passerelle entre deux rives est que la vie nous a été donnée, que nous nous devons de mettre le plus d’énergie possible à faire fructifier ce potentiel, le moins d’énergie possible à en souffrir et ne pas s’étonner quand ce qui semble être éternel clignote et disparaît .

149