Ozi niile sitere na Gael Gerard

Par l’autorité de sa main

  Le seigneur de guerre devient prince de paix .

 Passeur du double des choses
 il délivre la lumière recluse dans la boîte des songes .

 Doutant de sa propre vision
 il met des œillères à son pur-sang .

 Le hasard accepté d'une bavure révèle un bleu diaphane .

 Il hâte imperceptiblement la chute de l'Occident .

 Il côtoie l'énormité de la tâche à venir .

 Il franchit le carroyage de l'espace céleste .

 Aux marges du monde ,
 dans la manade de son atelier
 sa gestuelle de cape et d'épée
 dompte les écrouelles .

 Il est peuple des menhirs .

 Parfois en lassitude
 ses yeux vairons
 fertilisent les paresses de l'esprit .

 Il est ardente digitale posée aux flasques des serrures .

 Il est veilleur de l'échauguette ,
 immobile en son attente .

 Il signe furtivement d'un spasme taurin
 le biais des choses dites .

 Il est le légiste inflexible
 de la liberté infinie des combinaisons .

 Il ouvre à coups de hache
 le deux fois béni de la blondeur de l'ange .

 Sur les faces endeuillées par la rupture des apparences
 il est l'ardent vandale d'une exigence barbare .

 Il courtise les crachats blancs de la ressemblance .

 Sur le visage perlé d'un mica de pacotille
 il desquame encore et encore le rire des atomes .

 Il rend visible l'Apocalypse ,
 lui , le prophète aux prunelles de Voyant .

 Il offre son visage aux inquisitions esthètes 
 lui , l'artiste des pleurs immédiats ,
 l'énucleur en instance .

 Et si le découvreur
 en ses croisillons cloutés
 calque l'enténèbrement de la clarté,
 lors , tout s'enflamme ,
 des yeux de l'aigle ,
 au souffle noir des bisons de la pensée ,
 tel le cœur du Beau impeccablement distingué ,
 telle la marge d'un cahier obliquement souillé de sang .

 Les persiennes claquent ,
 la jointure des dualités explose ,
 un éclair de vie clame l'éblouissement de la présence ,
 les poussières dansent dans le rai de lumière ,
 tout se rejoint d'une amble véritable .

 Quittant la caverne des errants
 il se soumet au tremplin des serviteurs
 lui , le prêtre des sorties d'exil .

  ( d'après une œuvre de JC Guerrero ) 

222

nna papa m aha ya bụ Henri

A mụrụ ya na Reims 11 October 1886.

Bụrụ nke ukwuu nwa mgbei nke nna na nne, Ọ bụ nwanne nna si Epernay buuru ya .

Na iri na atọ ọ rụrụ ọrụ dị ka onye na-egbu iko .

Mụ na ya nwunye Lucy, nne nne m, ha mụrụ ụmụ ise, gụnyere ọkpara aha ya bụ Jean ga-anwụ n'afọ mbụ ya .

Mgbe Agha Ukwu ahụ gasịrị ọ bụ goro na Metro, na RATP, ebe ọ nọrọ ruo mgbe ezumike nka.

Ọ bụ nwa nke Ardennes gbadara na Champagne abụrụla onye Parisi.

Mgbe emechara Onye bi rue du Chemin Vert na Boulogne, n'ime iri atọ na atọ di na nwunye na nke ha ụmụ anọ kwagara boulevard Murat, na nnukwu ulo na ha aghaghị ịda mba maka agha , mgbe ogbunigwe nke ụlọ ọrụ ahụ gasịrị Renault dị nso nke mebiri ụlọ ahụ.

Ezinụlọ ahụ bụ kpọgara rue de la Corrèze nso na saịtị nke ochie e wusiri ike na narị afọ nke 19 ógbè .

Ọ bụ ebe a, Okporo ụzọ Mezie, na masịrị m maka otu gwongworo ihe mkpofu dara n'ime nnukwu nnukwute gwuputa ihe nke meghere n'etiti uzo .

Ụjọ tụrụ m nna nna a legidere m anya wee baara m mba .

Dị ka oge ahụ, adọwara m akwụkwọ ahụaja nke ime ụlọ n'ime obere ibe, Ime ụlọ a ka nne ga-amụ nwanne m nwanyị 13 Febụwarị 1945 .

Enwere m mmasị na ya Westminster chime nke na-akụ na ọkara elekere ọ bụla n'elu oche oche nke nna nna .

N'ihi na ọ bụ Ọtụtụ mgbe n'oche ya, Nna nna Danube, dị ka m na-akpọ ya n'ihi na ọdụ ụgbọ oloko kacha nso bụ Danube, nke kwere m dị iche na nna nna m ọzọ, Nna nna Frugères .

O wee banye oche ya, Nna nna Danube, n'ihi na ụkwụ ya na-afụ ụfụ 18 Mee 1955.

Anyị aghaghị e wezụga ibipụ ya ụkwụ obere oge tupu ọ nwụọ .

Agara m olili ozu ya na nne na nna m. Na ụzọ azụ si na-eli ozu na ụgbọ ala nke kpọghachiri anyị na Porte de Pantin, Enwere m mmetụta ọnụnọ nna ochie Danube. Ọ dị ka à ga-asị na ọ na-agwa m ihe ndị dị mkpa m na-emeghị. aghọtaghị mgbe ahụ ; o nyegoro m oyi na akara nke a omume na-anọgide n'ime m taa. Adị m afọ itoolu mgbe ahụ , ma enweghị m echefughịkwa ọnụnọ ya ọzọ dị ka onye na-akparị mmadụ nke mụ na ya na-enweghị ike ịgbanwe .

Na foto o nwere ọdịdị dị mma na ihu nwere njirimara dị nro, ya onye nkiti onye ka o sina dị nwere ike ifeli iwe na-atụ m ụjọ.

Ici, Ọ bụ E sere foto na Jouy in the Eure , ya na uwe mwụda ya na beret ebighị ebi ya onye na-ezobe isi nkwọcha ya, ọ na-egosi àgwà ọjọọ n'ihu ụlọ Louise , nwanne nwunye ya , Lucia nne nne m , na Léon bụbu onye na-eche egwuregwu, Di Louise .

Oge ụfọdụ mbụ, na nloghachi site na ogologo ezumike ejiri dị ka afọ ọ bụla na frugeres, anyị ji ụgbọ oloko lọta, nne, mu na nwanne m nwanyi, au 75 okporo ámá Saint Charles na Grenelle.

Na ebe ahụ, ihe ijuanya ! Akwụkwọ ahụaja kichin anyị, nke bụ n'otu oge ahụ ụlọ na ụlọ ịsa ahụ, emegharịrị. Ma ọ bụ papa m mere ihe ahụ, na ya mere ya na nna ya, Nna nna Danube.

Ime ụlọ ahụ na-enwu na anwụ na-acha n'ọgwụgwụ ụbọchị okpomọkụ a ….. ma ka taa, ìhè na-adịgide nke ga-eju anyị afọ.

221

nche anwụ abụọ

     Le vent souffle ,
échine lasse ,
chante quelque part
l'oiseau des étreintes hivernales .

Je ne t'oublierai pas ,
tu ne m'oublieras pas ,
pour ensemble
dire merci à ceux qui nous extirpent,
nous les parapluies de la sortie de liturgie
à ne pas choir en fond de vasque ,
inhalant les odeurs de cuisine
mi-chèvre mi-choux
mi-reille mi-figue
jouant à colin maillard
d'une narine l'autre .

Il est permis de se dire
que même par temps de traîne
la poignée se dresse
en confiance
vers les mains de Charlie, David, Ahmed
mais qu'une rafale de kalachnikov peut effacer ,
mascarade dérisoire ,
sombre venue des terreurs
que la bête immonde interpelle
naseaux fumants
l'entre-cuisse béante
engouffrant en fond d'entrailles
nos suaves irresponsabilités .

Il est temps de convoler
l'un vers l'autre
dans le bleu de nos pliures ,
d'endimancher de sourires
le passage des officiants
sur l'allée de graviers
défilant à pas comptés
vers le lieu sacré ,
beauté , amour , paix partagés,
au-delà du numineux ,
en l'incandescence de la transparence .


220

Ma cigarette s’est éteinte

 

 Ụtụtụ a
 enwere mmanụ ụgbọala karịa na aka uwe ,
 ntụ na-ajụ oyi ,
 anyị gaara etinye okooko osisi adịgboroja
 que l'effet en aurait été plus fumant .

 Ozughị mkpesa ,
 e nwekwara ọgụ a na-alụ .

 Anyị na-alụ ọgụ , ọ na-agba .

 Ma megide onye ?
 megide ihe ?

 M na-alụ ọgụ megide Pierre ma ọ bụ Jacques ,
 ebe m bụ onye na-eche ọtụtụ ihe gbasara ha .

 M na-alụso ụwa ọgụ ,
 mana gịnị kpatara ịkpụ alaka m nọ ọdụ ?

 M na-alụ ọgụ megide okike ,
 mana gịnị kpatara ọgụ ihe na-eri m .

 Mgbe ndụ dị ebe a
 dika mmiri a
 dobe site na dobe 
 nke clepsydra na-enweghị isi
 ugegbe iridescent site na anwụ na-acha ,
 dị ka elekere elekere a
 nke ọka site na ọka
 na-ebelata oge nke esemokwu .

 Ọgụ ọ bụla yiri ihe nzuzu
 n'ihi na ọ dịghị ihe na-akwụsị ndụ ,
 gaba n'ihu ,
 gakwuru ihe mgbochi ,
 ije ,
 rigoro ,
 gbadaa ọbụna ,
 ịrịgo , ọgaranya n'ahụhụ zutere .

 Adịla mmanye akụkụ ahụ ,
 ọbụlagodi obere oghere n'ime oghere nke ebe nchekwa .

 Na sịga m ka na-enwu ...

 ( Foto e sere site na ọrụ Elianthe Dautais ) 

 218

Le dialogue au-delà du visible

 Sedimentary frostbite na akpụkpọ ebony gị ,
 oké ifufe na-achọ ụda na ìhè .
 Ịgba egwu mmiri na ntụgharị uche ,
 na-apụta ala textures ,
 na-ekekọta usoro ọmụmụ ,
 a na-eme njikọ .

 nkọ anya
 nke nwoke ugbua ebe ahu ;
 na nnabata
 akara ndị ọkà mmụta sayensị
 kedu ihe ego chọrọ .
 Amamihe gbasaara ,
 ịmụ anya na porosity ,
 mma iberi nke oge
 na-ekwu okwu
 le temps d'une caresse nocturne .

 Nke a ịrịgo ga- ;
 ihe onyonyo onyonyo
 bromide na bat ya .

 edemede nke eriri ọ bụla
 na egwurugwu nke ịkpa ákwà
 pụọ n'ichepụta oyi ;
 ụlọ akwụkwọ kacha mma
 ebe nzọụkwụ nke atụmanya
 gbadaa obi abụọ
 na-atọkwa ụtọ ihe ọhụrụ pụtara ,
 Chọpụta pụrụ iche ,
 egwu ochie  ,
 lilac nke abalị na-emebi emebi ,
 ncha afụ ,
 okpu isi ,
 wand anwansi ,
 maka kpakpando nke anya gị
 révéler le dialogue avec l'invisible .


 219 

N’existe que le labyrinthe

 Na mkpa ohere ,
 na-enweghị linearity ,
 na-enweghị akara na-arapara ,
 enweghị atụmatụ ma ọ bụ iwu
 pour cette occupation d'espace ,
 anyị bụ immemorial ,
 imechi ihe akaebe ,
 de coïncidence en coïncidence ,
 welie ákwà-nb͕ochi nke ihe-iriba-ama di iche iche na okwu .

 N'ogige nke ụtọ ,
 Isi nue ,
 Isis onye mere mkpebi
 esemokwu ahụ na-eme ka a gbahapụ ìgwè ehi ,
 Isis niile mara mma ,
 eriri nke nrọ anyị ,
 onye na-ahụ maka akwụkwọ ozi ,
 ihe ịchọ mma nke mbara igwe ,
 onye ntị chiri na-ekwu okwu ,
 nwanyi ahu mere ìhè ,
 na ndakọrịta na-adịgide adịgide
 imemorial ume
 na nnukwu osisi na-enye ,
 osisi devolved ,
 osisi na njedebe nke ụwa ,
 arbre élevé dans la métaphore ,
 mkpụrụ nke enweghị uche ,
 fruits replets du plaisir à venir
 na-eru eru , osimiri nke oge
 n'etiti reefs nke n'ezie ,
 le long des golfes
 ghe oghe nye Chineke
 nke anụ ọhịa ahụ na-enye
 n'ọṅùgharị nke afụ ọnụ ya .


 217 

Seul le vide laisse place et permet la vie

  Nke a na-achọ ịghọta ,   
nke mbọ a ịkpọ aha gị ,   
nke a siri ọnwụ na-ewere gị ejighị ya kpọrọ , 
nke njem nlegharị anya a na ebe ọmụmụ ,   
nke a enweghị ngwá ọrụ nne na nna ochie ,   
nke a gorilla na phylactery ,   
Sylvain nwa m nwoke, ekwu okwu ala ,   
na okwu na-apụta site na ogwe elephant ,   
nke nkwụsịtụ ndị a n'etiti ihe ,   
nke ichu nta a maka okwu di iche iche ,   
ọnụ ụzọ meghere ,   
kpughere ,   
hazie ,   
elu
ụwa ọgba aghara
des grands chevaux de la présence .
  
Ntinye aka nke ajọ ihu igwe
mmiri mmiri na ihe siri ike
nwere mmasị na mgbakọ na mwepụ
à la levée du sens .
  
E nwere oge ngosi
dị ndụ ma na-amị mkpụrụ ,   
alaka na ahịhịa kpọrọ nkụ
n'okpuru jaket ahụ ,   
n'ihu ọnụ ụzọ ámá nke eziokwu
dara ebe ahu ,   
ebe elu ,   
lieu de joie au-delà de l'oubli .

  
216

mee nke ọma ihe kwesịrị ime

 Na-ebi ndụ ike   
na kọleji nke obi siri ike ,
gills meghere ,
echiche nke mkpụrụ obi na usoro nke elu .

Enwere osimiri ndị nwere jeliifish okpueze ,
mkpesa sonyeere ,
orb dị nsọ na-ahapụ aka gafee
site n'osisi nkwu mara abuba .

Na nchere a ,
emegharia ,
na-anọ
n'oge awa mbụ
nke anyanwụ slamming ya ngafe
n'azụ nkume dị nkọ
mere dị ka jolt nke ọmụmụ .

Na nkwekọ
bia eziokwu ,
a naghịkwa isetịpụ aka anyị gloed
na isi mmalite onyinye ,
bụrụ onye nzuzu ,
uhie uhie ,
The dịghị akwa ụta ,
The radical
na garland nke oge .

Ka anyị wepụ ala ala ,
ka anyị bụrụ naanị akara
n'etiti atụmanya ,
ka anyị bụrụ mgbịrịgba ọla na ofufe
Na-ekwu
n'ubi loam ,
ka anyị bụrụ ọrụ
na nku nke phoenix .


215

ihe kariri mmadu

 Ihe karịrị mmadụ   
ọgwụgwụ nke ndụ ,
a peninsula .

Maka isthmus
ihe anyi bu ,
nwoke na-esighi ike ,
n'ime mma anyị
de sayensị , nke nka na ime mmụọ agwakọtara .

Ịbụ nwoke n'etiti ụmụ nwoke ,
humus mmadụ n'amụbeghị amụ ,
onye mgbọrọgwụ ya na-adaba na vicissitudes anyị ,
anyi ,
ndị na-awagharị awagharị ,
ndị ogbenye na-eme usoro ọmụmụ ,
maka nzọụkwụ site nzọụkwụ ,
site na ọnọdụ ruo n'ọnọdụ ,
bilie na mmezu
na nnukwu nkwado nke fifes na ịgbà
anyi ,
ndị na-anya isi nke usoro guzosiri ike ,
ndị na-ebuga ndị na-agba ọsọ nke mmetụta uche ,
eji feathers nke mimicry chọọ ya mma .

o nwere oge
nso nso
oge na-enweghị egwu
oge gafere oge anyị
na nwoke ọhụrụ na-eje ije
na sa vie na-eche echiche
dabara na-
gafere minerality anyị ,
nke anụmanụ anyị ,
nke akụkọ ihe mere eme anyị ,
akọnuche nke nwere ihe àmà ime udo ,
eserese nke amaghị .


214

emecha mee agadi

 emecha mee agadi   
 ma ka ifufe biakutem   
 dị jụụ n'olu . 
     
 N'agbanyeghị afọ   
 ọ bụrụhaala na anyị nwere nwata ,   
 n'agbanyeghị ụzọ na-aga   
 ọ bụrụhaala na anyị nwere ọhụụ ,   
 n'agbanyeghị na ahụ adịghị ike   
 ọ bụrụhaala na anyị nwere elu ,   
 n'agbanyeghị riri ahụ   
 ọ bụrụhaala na anyị nwere ntozu okè ,   
 kedu ihe ọ dị ma ọ bụrụ na ị nweghị ike ịrị elu ubube   
 n'ihi na anyị bụ ọnụ ọgụgụ   
 na nnwere onwe a jikọọ .   
   
 Imeghe na ịdị nro   
 ya na udo nke eji obere nzọ-ukwu chọọ ya mma    
 gburugburu ọdọ mmiri ebe ihe niile na-ezu ike  .    
  
 emecha mee agadi    
 ma ka ifufe biakutem   
 dị jụụ n'olu  .    

  
  213