ʻO ka ʻumikumamālima o ka ʻumikumamālima

Ua hiki mai ka lā
alaila po, ao, po
lua uhane ole o ke aloha a me ka vertigo
na cones a me na kookoo o ka hihio
i ka hookipa mele
o ka mea e wai ai kakou
Cycloped a me ka hui
i ka hele ana me ke ola.      
 
No kahi hua'ōlelo no ka holoʻokoʻa
ua ʻae ʻia ka make
e like me ke kālā maʻamau
hui pū me ka mahina
malalo o ka uwahi
i kuha i ka maloo
nā mea hoʻopilikia o ka ʻoihana kila
me ka ea o ka pono.      
 
Les cloques et claques   
des sabots de bois bouchonnés de paille   
arguaient de la neige à déblayer   
aux portes de l'étable   
pour que passage des bovins   
puisse se faire au cas où   
le tombereau sortirait   
chargé d'effluves nocturnes.      
 
Pono e ʻike ʻia i loko o ka Mea
a me ka bouillon hoʻokolokolo ma ka kapuahi
i ka papahele me nā ʻāpana ʻokiʻoki
ku malie ka makuakane
ka paka ma ke kihi o na lehelehe
hana i ka hele ana o na anela
noho malie
i ke kikeke ana o ka uaki.      
 
Victor s'appelait Jean-Baptiste   
du côté de Verdun   
il s'était couché dans la boue   
le visage maculé les yeux grands ouverts   
sous le ciel bas et lourd   
ponctué par la mitraille   
œuvrant à qui mieux mieux   
dans les boyaux de la tranchée.      
 
Ma ka la umikumamalima o ka umikumamalima
aia nā pua
he De Profundis ma ke ala
ʻaʻole hiki ke ʻōlelo like
ka makani e pa ana ma lalo o ka puka o ka hale
ʻo kēlā manu faience e kani pupule ana
i keia mau wa poino
i kēia mau manawa hoʻi i ke kaua.      
 
 
1053

Waiwai i loko o ka puʻuwai

Amants de profil    
de subtile manière enlacés
vous fûtes branches à fleurs de printemps
à fleurs de mots
signant d'une geste grave
le bleu d'un ciel délavé
que les ruminants
marmonnent avec détachement.

Sonnailles des moutons
à même la draille paresseuse
pierres de granit traçant limites
entre le tissus des chemins empruntés
et la terre des narcisses
aux élans aromatiques
couronnés par le chant de l'alouette
fleurant bon le regard du pâtre.


Histoire recommencée depuis des lustres
que la mémoire enserre
d'une tresse de cardabelles
aux cintres de l'horizon
considérant le sifflement de l'air
contre les déchirures de la falaise
comme registre récipiendaire
des âmes de passage en terre.


Cil à cil
la paupière s'ouvrit
grave et mélancolique
sous les doigts de l'aube
prompte à décoller le millepatte léger
de sa dalle d'origine
derniers émois d'une énergie
convoquant trésors de pacotille.


1052



Hapai ana i ka pale

Il était derrière moi   
l'homme de Vitruve   
qui m'accompagne   
à me porter la rose   
la rose si précieuse   
du temps retrouvé.      
 
No ka liʻiliʻi ua hele au e hui
koʻu kaikuahine ka maʻi
hui i ke kua
ala e launa aku ai
me ka pilina
a he mea kupanaha ka loaa ana ia'u ilaila.      
 
ʻAʻohe kumu hou
ma ke ala i ka noonoo
kahi i loaʻa i ka mea
ka punawai e kupu mai ana mai ka mauna mai
kāʻei ʻia e ka ʻōlinolino
mineral mai nā ʻimi mau loa.      
 
E noʻonoʻo i ka lani hōkū
ma ke ʻano he Mea ʻo wau
Hoʻolohe au a hahai
o keia mea hewa ole
koʻu pā kula kamaliʻi
i loko o ka pepeiao o ke ao maopopo.        
 
A he wai wau
i loko o ka huna o nā ʻōhū ʻālohilohi
haalulu haalulu
ka hana ʻana ma luna o ka pōhaku ʻala
ʻōlelo a me ka ʻōlelo
ma ke ʻano he hoʻonui o ka panakō conductive.      
 
A he ahi wau
Hoʻā wau a nalowale
i ka pua puapua
kahi i ʻike ʻia ai nā mea a pau
o ka olino mau
i ke kumu ole.      
 
Levé de bonne heure   
par vent frisé des premiers chants d'oiseaux   
j'ai partagé les gains de la nuit   
dans l'ombre de la liberté   
pour me fondre en Visage   
et atteindre gratitude.      
 
Eviter cette présence à Soi   
et c'est la Réalité qui se donne   
pour constellation des sens   
faire lien avec l'Incréé   
au Souffle d'une Conscience consciente d'elle-même 
propice au Rien des choses Venues.      
 
 
1051

ʻO ka manawa o ke ola

Dwarf a palupalu
i kona hiki ana mai i ke ao nei
aohe ona maka
no ka lani wale no.      
 
Hoʻopau koke ʻia
ma ka ipuka mare
ua hoʻi ʻo ia i ka hana
e hahau ana i ka tile me kona mau manamana lima.      
 
Ua hoʻohuli ʻia ka poʻe malihini i ka nakeke
e like me ka hau i ka punawai
e lele ana ka lace
nā bele o kēia manawa.      
 
ʻAʻole hoʻi i hopu ʻia
Ua hula ʻo ia i nā hōʻailona o ke kuko
e hoolilo ana i ka lalau ana i na lala nona iho
i ike maopopo ia ke kakahiaka.      
 
ʻO ka hakahaka ma luna
hoihoi i ka pahi
kiola ia ma ka lele
kū'ē i nā paia hina o ka poina.      
 
Ka hakahaka ma lalo
o ka pouli i hoonaniia
wehe ākea
kona mau lima lala.      
 
ʻO nā kānaka o nā elves
kaomi i ke pihi "fin"   
no ka haalulu o na eheu
hahai i nā ʻano like ʻole o ka Real.      
 
Kūʻokoʻa a me ka hiamoe
ka makuahine o na kaua a me na hanau
ua hoʻāla i ka miasma o ka hana hou ʻana
i ka orbit o kahi lā hou.      
 
Makemake ʻoe
ampelopsis ma waena o nā niho
hohola i ka mea ala a me ka lauoho ma na wawae aloha
ʻo ia ka heist hope loa o ka manaʻo.      
 
 
1050

Ala kūʻokoʻa

ke koi nei iaʻu a ke koi nei iaʻu
keia ikaika mai luna mai
e uhi i kāna mau hana
ka hopena o keia a me keia manawa.      
 
E lawe mai iaʻu i lalo i ka honua
hui pū a me nā arpeggios
mele o ka wā kahiko
o ka opu puhi.      
 
No ka lokomaikaʻi hou aku
kau ma koʻu 31   
Makaʻu wau i ka hakakā
ke ano nui o ka lehulehu.      
 
Ma waena o ka hoʻonohonoho a me ka neʻe
i ka piko a pau
Ua hoʻokūkū au i ka hoʻopaʻa ʻana
me ka hāʻule ʻole i loko o ka moeʻuhane.      
 
Ua hui na alahao
i keʻano keʻokeʻo o ka hopena
e hele ana ma o Lorraine
ʻaʻohe clogs a dondaine.      
 
Marche à l'ombre des peupliers bruissants   
calme l'émoi des choses pures   
pour sagesse des contes d'autrefois   
évoquer déchirures à colmater.      
 
Ploie et me désire   
rose sans pourquoi   
à même la vie éternelle   
parsemer d'étoiles le ciel de notre ignorance.      
 
( Peinture de Frédérique Lemarchand )
 

1049

ʻO ka poema nā mea a pau

La poésie claque les é et les i   
sur le présent   
à pleines dents de ce qui est   
à portée de sens   
à portée de fusil   
tirée en rafales    
sur les cibles de l'imaginaire.      
 
Huli ka haku mele
leprechaun o ka manawa
ma ka honua eleele
hana pilau
o ka poe hoouka kaua mahope
lawe mai i ke one moku
ma nā kahakai pae ʻana.      
 
Le poète ne rêve plus au grand soir   
il enquille les étoiles   
à la lueur de l'aube   
pour battre campagne   
avec les problèmes du jour   
la douleur des disparitions   
et faire chansons du mal-aimé.      
 
I kekahi manawa, waiho ka haku mele i kāna mau mea ʻoi loa
e maʻa i ka manaʻo ʻaʻohe mea e hana ai
ʻaʻole mākou e kauoha mai ke ʻano
ma ka hoolohe wale ia ia
a ʻo ia ka mea e wāwahi ai i nā mea a pau
ʻoi aku ka maikaʻi o nā pū a me nā pū
ma mua o ka hāmau ʻana o nā keiki hipa.      
 
Brave poète   
plein d'assurance d'être par ailleurs   
aigle maraudant en montagne   
fouilleur de la vie   
fomenteur de querelles entre le vent et l'âme   
abandonneur des tourniquets de l'instinct   
pour devenir passant discret du sans-souci.      
 
 
1048

ʻO ka hānai hānai

ʻāpala lāʻau ʻulaʻula
i mua o ka hale hānai
inu mākou i ke kī
ma lalo o ke alapiʻi.     
 
Phil a me Mich
pau i ka halo e ka bifurcation
i mua o ka mahina
he druids ko ka oka.      
 
Quant à la haie du jardin   
se sont pressés les impétrants    
devant les verdures arborescentes   
des tableaux de Michel.      
 
Nā ipukukui kukui
i loko o ka lani i piha i nā kilo
he ala o ka i'o kuni
i ka memo i lohe ole ia.      
 
He ʻāina maoli
no ke koena o ko kakou mau maka
me ka akaaka o ke Akua a me na kanaka
i loko o kahi uhi i humuhumu ʻia ma nā ʻaoʻao ʻelua.      
 

1047


Kanaka liʻiliʻi

Ua wili ʻia
ma ke ala waena
no ka tikiki ala hookahi
ʻaʻohe hana kūikawā.   
 
Il relevait de la parodie   
en mettant bas l'enfant lion   
moment carnassier   
de l'instinct en reproduction.      
 
Ua hele ʻo ia
HIM ke kanaka liʻiliʻi
me kona mau huila pulupulu
i ka ʻeha hāmama o ka nalu.      
 
ʻAʻohe kanaka liʻiliʻi hou
ua hopu ke ola iā ia
a me kona hoomanao ana
kūkulu hou i ke ʻano o ka wā i hala.      
 
He kino me kona wahine
a voila
no kahi alahele ma ka huila Ferris
o ka huakai me ka olelo hoohalike.      
 
Lae o ka pono pono
hiki i ka pahi kīhini
Ua ʻoki ʻo ia i ka manawa
nana i hanau.      
 
He moʻolelo a pau
mai ke kākau ʻana i ka hoʻomanaʻo
na kapuai lohi o ka haku mele
ʻike i nā manaʻo pili.      
 
Mai kekahi hilahila a i kekahi
ʻO ka mea weliweli loa ʻo ka manaʻoʻiʻo iā ʻoe iho wale nō
inā ʻaʻole ʻoe e hele pololei
a ke manao nei makou ke ola nei makou ma na kii.       
 
Ua hala ka ha'alulu mua
No ke aha ʻoe i nīnau ʻole ai
ʻano kūpono
ʻaʻole i hele i laila.      
 
Holoi i ke kahe
pani i ka puka hale
e imi i kona wahi
keia makau ole hiki ke kakau.      
 
Pehea inā hui ka ʻuhane me ke kino
e mau ana anei ia i ka uhi
mai ka buke o na hora
moe manao.      
 
Il faut de l'ordre   
et du désordre   
pour faire politique de contestation 
de ce qui est.      
 
E, ʻAʻole hiki iaʻu ke hana maikaʻi
e hoopono, ka
i ko'u hiki ana mai i ke ao nei
ʻoiai e loaʻa ana ka lā i loko o koʻu ʻōpū.     
 
Mālama
kea i na hanauna
ʻAno Puka
me ka hanu ole.      
 
ʻO ia kaʻu e hoʻoholo ai
e hele loa
alakaiia e ka makemake
e olelo aku i kekahi mau mea.      
 
ʻO ka hoʻomaha koke me ka honua
hiki i ka maalea
ka manawa hoʻopaʻi
no ka imi orphic.       
 
Manaʻo wau i ka manawa
akā, i ka mea a mākou e hana ai me ia
i hiki mai ke koena
eia kekahi.      
 
ʻO nā ʻōlelo wale nō
hiki ke hoʻomaopopo i ka hoʻomanaʻo
e lilo i mea hōʻino
e hana i na mea.      
 
Nā mea koʻikoʻi
nalu no ke kuokoa
e ʻoki i ka lāhui kanaka
ma hope o nā makahiki he nui o ka holo ʻana.      
 
Vivre   
c'est mourir un peu   
quand les mots retrouvent   
la reconstruction vécue du passé.      
 
Hāʻawi wau i ke ala
nawai e hai mai ia'u
hele mai ia mai kahi mamao mai
e olelo kapu.      
 
 
1046
 

Kuʻekuʻe

ʻO ke ao o ka pō
ma ke kiko o ka uaki
hookahe i ka naau
tinnitus
hoʻomaka i nā kānalua a me nā ʻeha
o ke kanaka palau ilihune
i loko o kahi imbroglio o nā pilina
e wehe i ke kani mai lalo
e kaha kiʻi i ke kani ma luna.      
 
No keia ao inventoried
ma ka Guinness of minimal art
e hamama ana
ka noho ana o na moeuhane
ʻāwili ʻia e ka leo walaʻau
i nā ʻaʻahu ʻulaʻula o ka noʻonoʻo
wahī ʻia i ka ʻoluʻolu
o ka mahele ana i na makana
i ka wa o Ioane Bapetite.      
 
Aia aku nei
ke kai emi
ma ke one
nā lauoho lauoho o ka ʻako ʻia
mane lio
nalo i ka nalu
e pili ana me ka ea a me ka etera suckers
ohi hapalua pohihihi
hapalua momi eleele o na lua.         
 
I ka piʻi ʻana e kuhikuhi ana ka rose
me ka ʻala o ka limu ʻōmaʻomaʻo
hopena ʻōlelo
e hoopuka ana i kona waha piha
nā hua methane
ma ka pae o na keena auau
a laila, nee ma ka ʻaoʻao
ka iliohae e uwe ana
i mua o ka nalu hanohano.      
 
wahi a ia
nā puʻupuʻu palekana
manaʻo ʻia he mau histrion o ka Relève
e hoomau ana ma na ipuka o ke kulanakauhale
makau i ka poe hoouka
kaomi kaomi ʻana i kā lākou mau kāmaʻa hao
nā pōhaku pulu o nā ala ʻeleʻele
me na mea ala ahulau
e oki i ka puu o ka mea huna ole.      
 
ʻAʻole mamao loa mai laila aku
ma lalo o ke kumu o ke kumu
pio i ka hoomanawanui ole o ke kali ana
Nānā ʻo Little Pierre   
ka palpitations hope o ke kukui
hoa wati lohi
hoopau i ka wili ana i ka ai o na pupule o ka poina
mahalo i ka mea i lalo o ka calle
aloha i ka ʻiliʻili liʻiliʻi keʻokeʻo me ke keʻokeʻo.      
 
 
1045


Ka Makana o ke Ola

Ua uē au
me ka hāʻawi ʻole mai iaʻu i kahi honi maikaʻi
ka
i kēia manawa ma hope o ka hoʻoikaika ʻana
i mea ole
ma waena o ka lani a me ka honua
e noonoo i ka mea ma-waena
ma waena o mua a ma hope
keia loaa piha ia Self
i ka hana ana
aole nae i keia manawa
i ka hakahaka o ka hakahaka
ʻoluʻolu hanu
e alo ana i ka mea i ike ole ia, i ka poe inoa ole, i ka mea hoike ole
e alo ana i ka mea hāmau, ma ka malu, à la claire lumière   
cette approche de ce qui fait tourner le moteur   
au Don de la Vie   
entrer en Relation avec la Réalité   
cette Présence de l'entièreté   
de la montagne au coucher du soleil   
tout autant que celle du Visage de l'Autre   
non réductible à soi   
mais qui me projette dans l'Ailleurs   
dans cette Présence qui m'accompagne.      
 

1044